Sayılar Konuşsun: Rekabet Kurumu’nun Piyasalara Müdahalesi

Ülkemizde son dönemlerde Rekabet Kurumu tarafından gerçekleştirilen inceleme sayısının ve verilen idari para cezalarının artış trendinde olduğunu kolaylıkla gözlemleyebiliyoruz. Sayılar da gösteriyor ki, bu durum rekor idari para cezalarını sıklıkla duyar olduğumuz için geliştirdiğimiz bir algıda seçicilik durumu değil. Aksine, son yıllarda mesleki kapasitesi önemli oranda genişlememiş olan Rekabet Kurumu’nun iş yükünün son birkaç yıl içerisinde katlandığını söyleyebiliriz.

Rekabet Kurumu tarafından son beş yılda sonuçlanan soruşturmaların sayısına baktığımızda, 2016 yılında 20, 2017 yılında 16, 2018 yılında 23, 2019 yılında 15, 2020 yılında ise 26 soruşturmanın tamamlandığını görüyoruz[1]. Bu beş yılda sonuçlandırılan soruşturma sayısı yıllık ortalama 20 iken, 2021 yılının yalnızca ilk çeyreğinde Rekabet Kurumu tarafından 19 soruşturmanın sonuçlandırıldığını görüyoruz[2]. Evet, Rekabet Kurumu son beş yıldır her bir yıl tamamladığı ortalama soruşturma sayısına 2021’in yalnızca ilk çeyreğinde ulaştı. Soruşturmaların ortalama 12-18 ay sürdüğü düşünüldüğünde, özellikle 2020 yılında açılan soruşturma sayısında önemli bir artış olduğunu söyleyebiliriz.

Son beş yılda Rekabet Kurumu tarafından verilen idari para cezalarının toplam değerleri ise aşağıdaki gibidir[3]:

İdari para cezalarının enflasyon etkisinden arındırılmamış nominal değerleri esas alınarak hesaplama yapıldığında, 2017 yılında bir önceki yıla nazaran verilen toplam idari para cezaları %5 artarken, 2018 yılında bu artış %70’e ulaşmıştır. 2019 yılında 2018 yılına nazaran idari para cezaları toplamı %19 azalırken, 2020 yılına gelindiğinde 2019’a kıyasla Rekabet Kurumu tarafından verilen idari para cezaları %695 artış göstermiştir. Nitekim 2019 yılında 280 milyon lira dolaylarındaki bu değer, 2020 yılında 2,24 milyar lirayı bulmuştur.

2021 yılının ilk çeyreğinde verilen idari para cezaları toplamı ise 1,4 milyar lira civarındadır. Bu da 2020 yılında kırılan rekorun 2021 yılında tazeleneceğinin önemli bir göstergesidir.

2021 yılının ilk çeyreğinde verilen idari para cezaları ise her bir soruşturma özelinde aşağıdaki gibidir[4]:

2021 yılının ilk çeyreğinde verilen idari para cezalarının %74,8’i dört teşebbüse verilmiştir. Aralarında Google’ın da bulunduğu bu teşebbüslerin küresel çapta faaliyet gösteren yüksek cirolara sahip uluslararası şirketler oldukları göz önünde bulundurulduğunda böylesine yüksek cezalar almalarının görece olağan olduğu söylenebilecektir.  

Öte yandan Rekabet Kurumu tarafından salt Google’a verilen idari para cezalarına baktığımızda, bu teşebbüse 2018 yılında Google Android kararında yaklaşık 93 milyon lira, 2020 yılı Şubat ayında Google Shopping kararında yaklaşık 98 milyon lira, Kasım 2020’de Google Adwords kararında yaklaşık 196 milyon lira, 2021’de Local Unit kararında ise yaklaşık 296 milyon lira idari para cezası verildiği görülmektedir. Elbette idari para cezasının ağırlaştırılması için gerekli koşulların sağlanmış olması, bu cezaların artmasında bir etken olarak öne çıkmaktadır. Ancak yukarıda açıkladığımız genel trend çerçevesinde ele alındığında, cezaların daha yüksek oranlar üzerinden belirleniyor olabileceği yönündeki çıkarımı da yanlışlamak güçtür.

2021 yılının devamında Rekabet Kurumunun tamamlayacağı incelemeler ve idari para cezaları yakın merceğimizde. Gelişmeler ve yeni analizler için bizi takipte kalın.

---

[1] Rekabet Kurumu Karar İstatistikleri, https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/karar-istatistikleri , Erişim Tarihi: 17.05.2021.

[2] Rekabet Kurumu resmi internet sitesindeki basın duyurularında sonuçlandığı duyurulan soruşturmalar sayılarak elde edilmiştir.

[3] Rekabet Kurumu Karar İstatistikleri, https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/karar-istatistikleri , Erişim Tarihi: 17.05.2021.

[4] Rekabet Kurumu resmi internet sitesindeki basın duyurularında sonuçlandığı duyurulan soruşturmalarda her bir teşebbüs için belirtilen idari para cezaları toplanarak elde edilmiştir.