İçeriğe geç

Tarafından getirildi

logo

Rekabet ve Regülasyon

En yeni haberler, değişiklikler, kararlar, değerlendirmeler…

open menu close menu

Rekabet ve Regülasyon

  • Anasayfa
  • Hakkımızda

Çanakkale Boğazında neler oluyor? – Donatanlar savaşıyor!

Yazar Şahin Ardıyok and Gediz Cinar
13 Haziran 2022
  • Rekabet Hukuku
Share on Facebook Share on Twitter Share via email Share on LinkedIn
Gestaş

GESTAŞ ve GELÇAR arasında uzun zamandır süregelen ve zaman zaman basına yansıyan çekişme, en sonunda Rekabet Kurulu’nun önüne de geldi. Rekabet Kurulu kararını geçtiğimiz hafta internet sitesinde yayınladı. Peki ama kim bu GESTAŞ ile GELÇAR?

GESTAŞ, Çanakkale İl Özel İdaresine ait olan Gestaş Deniz Ulaşım Turizm Ticaret A.Ş. (GESTAŞ), Çanakkale Boğazı bölgesinde liman işletmeciliği yapmanın yanı sıra aynı zamanda donatan[1] sıfatıyla deniz yoluyla yolcu ve araç taşımacılığı ile iştigal ediyor. Anlayacağınız üzere GESTAŞ, faaliyet gösterdiği limanın işletmeciliğini yapmanın yanı sıra, o bölgede taşımacılık faaliyeti gösteren diğer donatanların da rakibi konumunda. Gelibolu Çardak Denizcilik ve Liman İşletmeciliği Sanayi ve Ltd. Şti (GELÇAR) ise Gelibolu-Çardak hattında çalışan gemilerin sefer saatlerini düzenleyen ve karada operasyonel hizmet veren bir şirket.

Rekabet Kurulu’nun güncel kararı bakımından önem teşkil eden hususlardan biri ise Çanakkale Boğazı’nda, adalar da dahil, GESTAŞ haricinde faaliyet gösteren tek şirketin GELÇAR olması. GELÇAR ise yalnızca Gelibolu-Çardak hattında faaliyet gösteriyor[2].

Geçtiğimiz yıl, GELÇAR ile iki şirket[3], Çanakkale Boğazı Bölgesi’ndeki liman işletmeciliği pazarındaki hâkim durumunu deniz yolu ile yolcu ve araç taşımacılığı pazarında kötüye kullandığı ve bu şekilde Rekabet Kanunu’nu ihlal ettiği iddiasıyla, GESTAŞ’ı Rekabet Kurumu’na şikâyet ediyor. Yine 2021 yılının temmuz ayında Kurul, GESTAŞ hakkında soruşturma açılmasına gerek olmadığına ilişkin kararını veriyor, bu karar ise geçtiğimiz günlerde Rekabet Kurumu’nun internet sitesinde yayınlanıyor.

Peki bölgede faaliyet gösteren neredeyse tüm şirketlerin şikâyetçi olduğu, defalarca basına da yansıyan bu çekişmede, Rekabet Kurulu nasıl herhangi bir ihlal olmadığına karar verdi, bir bakalım.

GESTAŞ’ın uygulamaları dışlayıcı davranış teşkil eder mi?

Rekabet Kurulu’nun kararını daha iyi anlayabilmek için şikayetçiler tarafından ileri sürülen iddialara ve Kurul’un değerlendirmesine teker teker değinmeyi faydalı görüyoruz. Rekabet Kurulu tarafından incelenen iddialardan ilki Gestaş’ın, düzenli sefer yapmak isteyen donatanların, idareden gerekli hat iznini alabilmek için temin etmesi gereken belgeler arasında bulunan kıyı işleticisi görüşü yazısını vermeyi reddetmesine ilişkin. Şikâyetçiler, söz konusu yazının verilmesinin, şartları GESTAŞ tarafından belirlenen kapak atma sözleşmesinin imzalanmasına bağlandığını ileri sürmekte. Söz konusu iddia bakımından Kurul, öncelikle Gelibolu iskelesinin GESTAŞ tarafından özel hukuk hükümlerine tabi olarak sözleşme serbestisi ilkesi çerçevesinde işletildiğini tespit ediyor. Kurul ardından, faaliyetini özel hukuk hükümleri çerçevesinde gören GESTAŞ’ın, iskeleler ve operasyon sahasında meydana gelebilecek herhangi bir kazadan dolayı sorumluluğunun belirlenebilmesi, sefer tarifelerinin düzenlenebilmesi, yolcu tahmil ve tahliyelerinde can mal ve çevre güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla donatanlarla yapılan kapak atma sözleşmelerinin zorunlu olduğuna değiniyor. Şikayetçi teşebbüslerin eninde sonunda gerekli görüş yazısını temin ettiğini de dikkate alan Kurul, ilgili yazının temini bakımından herhangi bir dışlayıcı davranış, Rekabet Kanunu ihlali olmadığına karar veriyor.

Kurul tarafından incelenen bir diğer iddia ise, GESTAŞ’ın Gelibolu İskelesi’nde Gelibolu – Çardak hattı için ayrılan iki rampadan birini beton dökerek kullanıma kapatması ve sefer sayılarını kendi lehine düzenlemek suretiyle rakip donatanların faaliyetlerini zorlaştırmasına ilişkin. Buna göre, Gelibolu İskelesi’nde Gelibolu Çardak hattında faaliyet gösteren yalnızca iki adet rampa bulunuyor. Hatta 2020 yılının mayıs ayında bu rampalardan biri GESTAŞ tarafından beton dökülmek suretiyle kapatıldığından beri iki geminin aynı anda Çardak İskelesi’ne yanaşması, yani gemilerin eş zamanlı faaliyet göstermesi mümkün olmuyor. İşte havaalanlarındaki slot tahsisinde ayrımcılığa benzeyen söz konusu iddia, kalan tek bir rampaya yanaşmaya yönelik sefer düzenlemesini yapan GESTAŞ’ın bu düzenlemeyi kendi lehine olacak şekilde yaptığı yönünde. Bu iddia bakımından önemli gördüğümüz hususlar ise GESTAŞ’ın, kapatılan rampaya ilişkin zaten işletme izni belgesinin olmaması ve 2020 yılında anılan rampanın kapasitesinden fazla kullanılması sonucunda yolculardan birinin kaza geçirmiş olması. GESTAŞ, söz konusu rampanın, herhangi bir dışlayıcı amaçla değil, bu tür kazaların tekrar yaşanmaması için işletme izninde izin veriler rampalar haricindeki rampalara yanaşılarak yolcu tahliyesi yapılmasının önlenmesi amacıyla kapatıldığını iddia ediyor. İskele işletmesinden kaynaklanan her türlü zarardan gerek idareye gerek zarar gören üçüncü kişilere karşı sorumlu olan GESTAŞ’ın ilgili rampayı kapatmasında haklı gerekçe olduğuna karar veren Kurul, bu iddia bakımından da bir işlem tesis edilmesine gerek olmadığını tespit ediyor.

GESTAŞ’ın uygulamaları sömürücü davranış teşkil eder mi?

Son olarak Kurul, Rekabet Kanunu’nun GESTAŞ tarafından sömürücü uygulamalar yoluyla ihlal edilip edilmediğini inceliyor. Yani Kurul, GESTAŞ tarafından kapak atma sözleşmeleri ile belirlenen ücretlerin aşırı fiyat teşkil edip etmediğine bakıyor. Kurul, GESTAŞ’ın hâkim durumda olup olmadığını ayrıca değerlendirmiyor ancak doğal veya hukuki tekel niteliğinde olmadığını tespit ediyor. Bir kısmınızın tahmin edeceği üzere Kurul aşırı fiyat iddiası kapsamında aşağıdakileri inceliyor:

  • Maliyet analizi: GESTAŞ önaraştırmanın yürütüldüğü yıldan önceki sene COVID-19 nedeniyle sefer sayılarının düşmesi ile zarar ediyor ancak buna rağmen personel giderleri, sigorta ödemeleri, iaşe bedelleri, gemi bakım onarım maliyetleri gibi ödemelerini devamlı olarak yapıyor.
  • Benzer mal ve hizmetler için belirlenen emsal ücretler: GESTAŞ’ın Gelibolu İskelesi’nde sunduğu hizmetlerin aynısını sunan Çardak Belediyesi’nin belirlediği kapak atma ücretlerinin,  GESTAŞ’ın uyguladığı ücretlerden daha yüksek olduğu tespit ediliyor.

Bu doğrultuda aşırı fiyat iddiaları bakımından da GESTAŞ hakkında herhangi bir işlem tesis edilmesine gerek olmadığına karar veriyor Kurul.

Peki GESTAŞ’ın faaliyetleri zorunlu unsur teşkil eder mi?

Bir hizmetin zorunlu unsur teşkil edip etmediğini belirleyen kriterleri hızlıca bir hatırlayalım:

  • Zorunlu unsurun yeniden kurulmasının mümkün olup olmadığı
  • Zorunlu unsura erişim sağlamanın hakim durumdaki teşebbüs için mümkün olup olmadığı

Türkiye’deki iskelelerin çoğunun özel sektör tarafından yapıldığı ve işletildiğini ve iskele yapım ve işletim prosedürünü düzenleyen mevzuatın bu özel işletmeler için aşılmaz idari ve hukuki süreçler öngörmediği, maliyetlerin karşılanamaz nitelikte olmadığını dikkate alan Kurul, söz konusu iskelelerin zorunlu unsur teşkil etmediğine karar veriyor. Sonuç olarak GESTAŞ’ın kötüye kullanmaya yönelik niyetinin bulunmadığı Kurul tarafından karar altına alınıyor.

Rekabet Kurulu, GESTAŞ’ın en azından rekabet hukuku bakımından herhangi bir ihlale yol açmadığını yakın zamanda yayınlanan kararıyla tescil etmiş durumda. Ne dersiniz – Çanakkale Boğazı’ndaki bu çekişme, en azından biraz durulur mu?


[1] Çok aşina olmayanlar için hemen Türk Ticaret Kanunu’ndan bir alıntı ile donatanın kim olduğunu açıklayalım (TTK m.1061): “Donatan, gemisini menfaat sağlamak amacıyla suda kullanan gemi malikine denir”.

[2] Çanakkale Boğazı’nda bir de Çanakkale-Lapseki hattı var.

[3] Dört Kardeşler Deniz Nakliyat Turizm Ticaret Ltd. Şti ve Gelba Gelibolu Balıkçılık Sanayi ve Pazarlama (GELBA). GELBA, taşımacılık faaliyeti için gerekli liman işleticisi görüş yazısını alamamış olup bu nedenle Çanakkale Boğazı’nda faaliyetlerine devam edememekte.

Share on Facebook Share on Twitter Share via email Share on LinkedIn
Şimdi kayıt olun
Son blog yazılarımızı e-posta ile alın.
Gönder
dışlayıcı, gelba, gestaş, hakim durum, iskele, kapak atma, Rekabet Hukuku, sömürücü
Şahin Ardıyok

Şahin Ardıyok

Şahin Ardıyok büromuzda Regülasyon ve Rekabet Hukuku Grubu liderliğini yürütmektedir. Rekabet hukuku, regülasyonlar (ekonomik kamu hukuku), enerji hukuku, telekomünikasyon hukuku, kişisel verilerin korunması, kamu özel işbirliği (PPP) projeleri ve ithalatta haksız rekabet konuları ile ilgili büyük bilgi birikimi ve uygulama tecrübesi bulunmaktadır. Şahin Ardıyok büyük ulusal firmaları ve çokuluslu şirketleri, kamu kurumlarını ve sivil toplum örgütlerini pek çok Rekabet Kurulu soruşturması, birleşme/devralma bildirimleri, regülasyon projeleri, iptal davaları, anti-damping soruşturmaları ve PPP projelerinde temsil etmiş ve danışmanlık sunmuştur. 20 seneyi aşkın tecrübeye sahip olan Şahin Ardıyok, rekabet ve düzenlemeye tabi endüstrilere yönelik konferanslara ve sempozyumlara konuşmacı olarak katılmakta; rekabet hukuku ve regülasyonun yanı sıra hukuk ve ekonomi hakkında akademik çalışma yürütmektedir. Bu alanlara yönelik yayınlaşmış birçok kitabı ve makalesi bulunan Ardıyok, Bilkent Üniversitesinde “Ekonomik Regülasyon ve Hukuk” ile “Enerji Hukuku ve Politikası” derslerini vermektedir.

Bütün makaleler Tam biyografi

Gediz Cinar

Gediz Cinar

Gediz Çınar ağırlıklı olarak otomotiv, telekomünikasyon, enerji, altyapı ve Kamu Özel Ortaklığı projeleri, üretim ve perakendecilik ve teknoloji sektörlerinde faaliyet gösteren yerli ve yabancı şirketlere rekabet hukuku ve enerji hukuku alanlarında hukuki danışmanlık vermektedir.

Bütün makaleler Tam biyografi

İLGILI MAKALELER

  • Enerji
  • Rekabet Hukuku

Temiz Enerji, “Temiz” Rekabet Mi Demek?

Yazar Barış Yüksel and Nadide Akdağ
  • Enerji
  • Rekabet Hukuku

Enerji Krizi İçin Biçilmiş Kaftan: Almanya, Şeker Üreticileri Arasında İş Birliğine İzin Veriyor!

Yazar Ramiz Arslan
  • Rekabet Hukuku
  • Usul Kuralları ve Cezalar

Bulan Haber Versin: Rekabet Hukukunda Kaybedilen Zamanaşımı Süresi Algısı

Yazar Şahin Ardıyok and Büşra Nazlı Yaldır

Balcıoğlu Selçuk Ardıyok Keki Avukatlık Ortaklığı

Balcıoğlu Selçuk Ardıyok Keki Avukatlık Ortaklığı (“BASEAK”) İstanbul’da kurulmuş, hukukun tüm alanlarında hizmet vermekte olan bir hukuk bürosudur. 2007’den beri müvekkillerimize Türkiye’de yürüttükleri faaliyetlerinde ve büyüme planlarında titiz ve güvenilir hukuki çözümler sunmaktayız.

Özel kişilerden, girişimcilere, kuruluş aşamasındaki küçük şirketlerden, devlet kuruluşlarına, orta ve büyük ölçekli özel ve halka açık şirketlerden uluslararası ve küresel holdinglere varıncaya kadar her ölçekten şirketin hukuki ihtiyaçlarına yönelik hizmet vermekteyiz.

Şimdi kayıt olun

Blog yazılarımızı e-posta ile alın.

Kayıt ol

Kategori̇ler

  • Bankacılık
  • Birleşme ve Devralma ve Ortak Girişim
  • Diğer Endüstriler
  • Enerji
  • Genel
  • Hakim Durumun Kötüye Kullanılması
  • Hızlı Tüketim Malları
  • İdare Hukuku
  • Ilac ve Sağlık
  • Kişisel Verilerin Korunması
  • Muafiyet ve Menfi Tespit
  • Otomotiv
  • Pişmanlık Uygulamaları
  • Regülasyonlar
  • Rekabet Hukuku
  • Rekabet İktisadı
  • Rekabet Uyum Programı
  • Rekabete Aykırı Anlaşmalar
  • Telekomünikasyon, Teknoloji ve Medya
  • Uluslararası Ticaret
  • Usul Kuralları ve Cezalar
  • Yerinde İncelemeler

© 2023 Dentons

  • © BASEAK 2023
  • Gizlilik Politikası
  • Kullanım Kuralları