(Dilerseniz bu yazıyı aşağıda podcast formatında dinleyebilirsiniz.)
Courthouse News Service isimli haber sitesinde 15 Ekim 2025 tarihinde ilgi çekici bir haber[1] yayımlandı. Anılan habere göre, 2022 yılında enerji içeceği devi Red Bull’un bir rakibinden gelen bir şikâyet, Red Bull’un pazar gücünü rakiplerini saf dışı bırakmak için kullandığını iddia ediyordu. 80 sayfalık şikâyet dilekçesi ve ardından gelen birkaç ek raporda, Red Bull’un perakendecilere ve toptancılara diğer markaları bırakmaları için finansal teşvikler sunduğu, büyük boy enerji içeceklerine karşı karalama kampanyası yürüttüğü ve Energy Drinks Europe adlı sektör kuruluşu aracılığıyla 250 mL üzerindeki kutuların satışını kısıtlamaya çalıştığı ileri sürülüyordu.
Bu şikâyet, Avrupa Komisyonu (“Komisyon”) içinde “WINGS” adı verilen bir soruşturmayı tetikledi ve bunun sonucunda Red Bull’un çeşitli ülkelerdeki ofislerinde habersiz denetimler yapıldı. Beş gün boyunca Komisyon yetkilileri, şirketin fiyatları, perakendeci tercihlerini veya rakiplerle koordinasyonu etkileyebilecek ticari uygulamalarını incelemek için e-postaları, dosyaları ve iç yazışmaları inceledi.
Red Bull, bu yerinde inceleme kararına karşı dava açtı. Kararın açık bir odak noktası bulunmadığını ve bir “balık avı operasyonuna” (“fishing expedition”) dönüştüğünü ileri sürdü. Şirket avukatları, “özellikle” (“in particular”) ve “muhtemelen” (“potentially”) gibi ifadelerin kullanıldığı muğlak bir dilin, baskın kapsamını “aşırı şekilde geniş ve belirsiz” hale getirdiğini savundu.
Avrupa Genel Mahkemesi (“Mahkeme”) ise aynı görüşte değildi. Mahkeme, kararın denetçilerin neyi aradığını ve hangi pazarların incelendiğini yeterince açık şekilde ortaya koyduğunu belirtti. Bu aşamada Komisyon’un bir ihlali kanıtlamak zorunda olmadığını; yalnızca “bir şeylerin ters gittiğine dair makul gerekçelere” sahip olmasının yeterli olduğunu vurguladı.
Mahkeme, Komisyon’un şirkete yerinde incelemeye gitmeden önce elinde şikâyetçiden gelen e-posta zincirleri, telefon kayıtları, yazılı ifadeler ve destekleyici belgelerden oluşan kapsamlı bir dosya bulunduğunu belirtti. Mahkeme, tüm bu verilerin araştırılmaya değer güvenilir emareler oluşturduğunu belirterek “olası bir ihlali ima eden çeşitli göstergelerin tek tek değil, bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğini, zira bunların birbirini güçlendirebileceğini” ifade etti.
Sonuç olarak, Mahkeme, Komisyon’un gerçekleştirdiği yerinde incelemenin hukuka uygun olduğuna karar verdi. Keza Mahkeme, yerinde incelemenin somut kanıtlara dayandığını, aşırı veya keyfi olmadığını vurgulayarak Red Bull’un soruşturmanın haksız veya yetersiz gerekçelere dayandığı yönündeki iddialarını reddetti. Yerinde incelemenin Komisyon’un yetkileri çerçevesinde yapıldığı ve Red Bull’un davranışlarını daha yakından incelemeyi haklı kılacak yeterli delillerle desteklendiği sonucuna varıldı.
Leeds Üniversitesi Rekabet Hukuku öğretim üyesi Eun Hye Kim, kararın “denetim aşamasında geniş çaplı veri kopyalamanın normalleştirilmesi yönünde bir adım olarak okunabileceğini” söylüyor. Kim’e göre mahkeme, dijital çağa uyum sağlarken, Komisyon’un geniş çaplı delil toplama yetkisini kabul ediyor ancak yine de bu eylemlerin “belirli ve orantılı” kalmasını şart koşuyor.
Viyana Ekonomi ve İşletme Üniversitesi Rekabet Hukuku profesörü Viktoria Robertson, kararın “rekabet ihlali şüphesi altındaki şirketlerin, yerinde inceleme kararına itirazı bir tür ilk savunma hattı olarak görmeye başladığını” gösterebileceğini belirtiyor.
Genel Mahkeme’nin kararı sürecin sonu değil. Red Bull’un hâlâ Avrupa Birliği Adalet Divanı’na başvurma hakkı bulunuyor.
[1] Söz konusu habere ulaşmak için: https://www.courthousenews.com/red-bull-loses-eu-raid-fight-as-court-backs-rationale-for-antitrust-probe/ (Erişim tarihi: 22 Ekim 2025)
