Ukrayna’da bir yıl süren savaşın ardından, Türkiye’nin Batı’nın yaptırım uyguladığı malların Rusya’ya transit geçişini durdurması hem Batı’da hem de Rusya’da tansiyonu yükseltti. Reuters’da 20 Mart’ta yayımlanan habere[1] göre, İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı Çetin Tecdelioğlu, Türk hükümetinin şirketlere yasaklı yabancı malların bir listesini verdiğini ve hangi ülkeden gelirse gelsin bu geçişinin engellendiğini belirtti.
NATO üyesi Türkiye, Batı ve Rusya ile yakın ilişkilerini sürdürmeye çalışmış ve dengenin sağlanması amacıyla adımlar atmıştı. Batı ülkeleri, Moskova’ya rekor düzeyde yaptırım uygulamaya devam ederken, Ankara sevk edilen hiçbir ürünün Rus ordusu tarafından kullanılmamasını sağlamaya söz vermişti. Bu mallar arasında özellikle birtakım kimyasallar ve mikroçipler yer alıyordu. Türk hükümeti bu konuda yorum yapmayı reddetmiş olsa da, Reuters’a konuşan bir Avrupa Birliği yetkilisi, Ankara’nın Avrupa Komisyonu’na 1 Mart’tan itibaren AB, ABD ya da İngiltere yaptırımları ve ihracat kontrolleri kapsamına giren malların Rusya’ya transit geçmeyeceğine dair sözlü güvence verdiğini söyledi. Bununla birlikte, farklı ülkelerden bileşenler içerse de Türkiye’de üretilen malların herhangi bir kısıtlama olmaksızın Rusya’ya nakli devam edecek.
Batı’nın yaptırım uyguladığı malların Rusya’ya transit geçişini durdurma kararı, Rus ithalatçıların Kazakistan ve başka yerlerde alternatif tedarikçiler aramasına neden oldu. Rusya’ya 31 Ekim 2022’ye kadar olan yedi aylık dönemde en az 2,6 Milyar Dolarlık bilgisayar ve diğer elektronik bileşenlerin girdiği ve bu ürünlerin en az 777 Milyon Dolarlık kısmının Rus silah sistemlerinde kullanıldığı düşünülüyor.
Batı’nın listeye aldığı malların Rusya’ya geçişini durdurma kararı, Türkiye’nin bir NATO üyesi olarak yükümlülüklerini yerine getirme ve Batılı müttefikleriyle birlikte çalışma konusundaki kararlılığının bir işareti olarak görülebilir. Bununla birlikte, Türkiye’nin Rusya ve diğer ülkelerle olan ticari ilişkilerini etkileyebileceği için daha geniş ekonomik sonuçları da olabilir.
[1] Haberin tamamı için bkz. https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-halts-transit-sanctioned-goods-russia-exporter-diplomat-2023-03-20/ (Son erişim tarihi 28.03.2022)
