Finans ve teknoloji gün geçtikçe birbiriyle daha entegre hale geliyor. FinTech ekosistemindeki oyuncular, finans sektörünün geleneksel süreçlerini inovatif bir bakış açısıyla yorumluyor ve finansal hizmetleri teknoloji ile buluşturuyor.
Elbette on yıllardır regülasyona tabi olan finansal hizmetler teknoloji ile buluşunca regülasyon gündemden düşmüyor. Hatta düzenleme faaliyetleri bu sefer her zamankinden daha karmaşık. Zira düzenleyiciler, gelenekselden ayrılan yenilikçi iş modelleri ile karşılaşıyorlar ve bu iş modellerinin sınırlarını yeni yeni keşfediyorlar. Bununla birlikte, genel eğilimin bu yeni hizmetleri kapsayacak ve hatta önünü açacak şekilde düzenlemeler yapmak olduğu söylenebilir.
Bildiğiniz üzere Türkiye’de de ödeme hizmetleri mevzuatında geçtiğimiz birkaç yıl içinde Avrupa Birliği’nin Ödeme Hizmetleri Direktifi-2 (“PSD2”) ile uyumlu olarak bazı değişiklikler yapılmıştı[1]. Bu kapsamda da “ödeme emri başlatma hizmeti” ile “hesap bilgisi hizmeti” şeklinde iki yeni hizmet tanımlanmıştı. Buna göre:
- Ödeme Emri Başlatma Hizmeti: Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme emri başlatma hizmeti,
- Hesap Bilgisi Hizmeti: Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması koşuluyla, ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrimiçi platformlarda sunulması hizmeti olarak tanımlanmıştı.
Görüldüğü üzere bu hizmetler, esasen PSD2’de yer alan “payment initiation services” ile “account information services” kavramlarının yerli muadilleri. Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri (“ÖHVPS”) olarak adlandırılan bu iki hizmet ile mevzuatımızda ödemeler alanındaki açık bankacılık servisleri tanımlanmıştı.
Bu hizmetler, banka ve ödeme hesaplarının tanımlanabileceği cüzdan şeklindeki üçüncü taraf uygulamaların gelişmesi bakımından hayati nitelik taşıyor. Ancak uzunca bir süredir bu iki hizmete yönelik faaliyet izni başvuruları Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (“TCMB”) tarafından cevapsız bırakılıyordu; nitekim bu nedenle bu tür yeni uygulamalar gelişmiyordu.
TCMB yakın zamanda düzenleme çalışmalarına paralel olarak ÖHVPS uygulama stratejisi ile teknik ve operasyonel gerekliliklerin belirlenmesi amacıyla dünyadaki iyi uygulama örneklerini de inceleyerek Bankalararası Kart Merkezi (“BKM”) iş birliği ile çalışmalar yürüttüğünü ve gerekli altyapıyı kullanıma açtığını duyurdu[2]. TCMB, yapılan çalışmalar neticesinde, “hesap hizmetinin” 6 banka tarafından sunulmaya başlandığını, BKM tarafından geliştirilen GEÇİT (Açık Bankacılık Geçidi) uygulamasının faaliyete başladığını belirtiyor. ‘‘GEÇİT’ altyapısı sayesinde finansal hizmet kullanıcılarının birbirinden farklı ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdindeki hesaplarını tek bir erişim noktasından yönetebileceği ve ödeme emirlerini verebileceği güvenli, verimli, etkin, düşük maliyetli ve yenilikçi iş modellerinin önünün açıldığı vurgulanıyor.
Finans dünyasında müesses nizamın temsilcileri gibi değerlendirilen bankaların GEÇİT’e ilk sıradan girmeleri ise düşündürücü. Bununla birlikte bu sonuçta diğer ödeme kuruluşlarının gerekli koşulları süresinde karşılayamamış olmaları da etkili olmuş olabilir. Zira BKM’nin GEÇİT sistemine bağlanmak için bu yılın Şubat ayında TCMB tarafından yayımlanmış ve ödeme kuruluşları için oldukça detaylı kurallar belirlenmişti[3].
Önümüzdeki günlerde “hesap hizmeti” için gerekli olan yetkilendirme başvurularının hareketleneceğini ve yeni dijital hizmetlerin hayata geçeceğini öngörmek mümkün. Bu gelişmelerin FinTech ekosistemine faydalı olmasını umuyoruz. Gelişmeleri hem finansal regülasyon açısından hem de sektördeki oyuncular arasındaki iş birlikleri bakımından yakından takip etmeye ve sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz!
[1] 7192 sayılı ve 12.11.2019 tarihli Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/11/20191122-2.htm (Erişim tarihi: 28.12.2022)
[2] Açık Bankacılık Basın Duyurusu, TCMB, 01.12.2022, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Duyurular/Basin/2022/DUY2022-48 (Erişim tarihi: 28.12.2022)
[3] Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri API İlke ve Kuralları, TCMB, Şubat 2022, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/8f5e4483-89b0-4eec-acbf-97904cd73d14/%C3%96demeEmriveHesapBilgiHizmetleriAPIStandartlar%C4%B1v1.0.0-accepted.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-8f5e4483-89b0-4eec-acbf-97904cd73d14-nXUjQcG (Erişim tarihi: 28.12.2022)
