Mali Eylem Görev Gücü (“FATF”) önderliğinde Suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanıyla dünya çapında mücadele edilmeye (“AML/CFT mücadelesi”) hız kesilmeden devam ediliyor. Ülkemiz de 1991 yılından bu yana FATF’in bir üyesi olup bilhassa uluslararası finans sistemine entegre olma ve küresel ticaretten etkin bir şekilde payımızı alabilmemiz için FATF düzenlemelerine uyumlu davranmamız önem arz ediyor. Şubat sonunda Paris’teki merkezinde toplanan FATF ülkemizi de ilgilendiren önemli kararlar aldı. Bu kararlar içerisinde belki de en dikkat çekeni, Rusya’nın üyeliğinin askıya alınması ve buna paralel olarak FATF’in üyelerini Rusya’ya karşı alınan önlemlerin aşılmasına yönelik aksiyonlara karşı hassas olmaları yönünde uyarıları. Bu noktada FATF, Rusya ile Birleşmiş Milletlerin yaptırım uyguladığı ülkeler ile silah ticareti yapılması ve Rusya kaynaklı siber suçların artmasını endişe ile izlediğini belirterek, Rusya’nın eylemlerinin FATF’in uluslararası finans sisteminin güvenliğini ve bütünlüğünü sağlayan temel prensipleri ihlal etmesi nedeniyle Rusya’nın üyeliğinin askıya alındığını ancak bu dönemdede Rusya’nın FATF standartlarını uygulama yükümlülüğünün devam edeceğini, aynı şekilde Rusya’nın Avrasya Suç Gelirlerinin Aklanması ile Mücadele Grubunun üyesi olmaya da devam edeceğini ve süreci takip ederek alınan önlemlerin değiştirilmesi veya kaldırılması hususlarını her toplantılarında ayrıca değerlendireceklerini belirtti[1].
Toplantıda üzerinde durulan diğer önemli konular ise; şeffaflık, gerçek faydalanıcı ile ilgili FATF tavsiyelerinin revizyonu, kripto varlıkların kaynağı ve gerçek faydalanıcılarına ilişkin bilgilerin iletilmesi hususunda bir eylem planının yürürlüğe konulması[2].
Ayrıca, FATF bahse konu mücadele ile ilgili olarak yüksek risk ihtiva ettikleri için yoğun gözetim altında bulunan “gri listede” yer alan ülkeler ile ilgili olarak değerlendirmelerini de açıkladı. Buna göre listeye Güney Afrika ve Nijerya da eklendi[3].
Diğer yandan FATF, gri listede yer alan ülkemiz ile ilgili değerlendirmelerini de paylaştı. FATF’in ülkemiz ile ilgili olumlu değerlendirmeleri aşağıdaki gibi özetlenebilir[4]:
- Türkiye Ekin 2022’den bu yana FATF ile yakın çalışmak suretiyle AML/CFT mücadelesindeki zafiyetlerini gidermek için üst düzey politik irade ortaya koymakta ve bu kapsamda Maliye Bakanlığına bağlı Mali Suçları Araştırma Kurulu (“MASAK”) etkinliğini arttırmaya devam etmektedir
- Türkiye, bu dönemde özel sektörün terörizmin finansmanını tespit edebilmesi için rehberler yayımlamış ve yine kamusal nüfuz sahibi kişilerle ilgili olarak düzenleme yapmıştır[5]
Bununla birlikte FATF, AML/CFT mücadelesinde aşağıdaki hususlarda aksiyon almamız gerektiğini vurgulamıştır[6]:
- Risk teşkil eden tüm sektörlerde yerinde incelemelerin arttırılması
- Suç gelirlerinin aklanması soruşturmalarında MASAK’ın etkinliğinin arttırılması
- Daha kompleks AML/CFT soruşturma ve kovuşturmalarının yürütülmesi
- Risk değerlendirmelerinin ve bilgilendirme politikalarının güncellenmesinde istatistiki verilerin kullanımının arttırılması
- Terör davaları ile ilgili finansal soruşturmaları genişletmek, Birleşmiş Milletlerin belirtmiş olduğu terör grupları ile ilgili soruşturmaları önceliklendirmek ve terör soruşturmalarını bunların finansal ve diğer destek kaynaklarını tespit edecek şekilde genişletmek
- Türkiye’nin risk profiline uygun olarak, BM tarafından belirlenen gruplarla ilgili olarak üçüncü ülkelere giden mali yaptırım taleplerin takip edilmesi
- Kâr amacı gütmeyen organizasyonların suistimal edilmesini engellemek için risk temelli bir yaklaşım geliştirilmesi
AML/CFT mücadelesi kapsamında yükümlü kişilerin önemli sorumlulukları bulunmakta[7]. Bir diğer ifade ile, ilgili mevzuat uyarınca yükümlü olarak tanımlanan kişilerin uyum dünyasında AML/CFT düzenlemeleri önemli bir yer kaplamakta ve yukarıda değinmiş olduğumuz FATF kararları göz önünde bulundurulduğunda konunun öneminin daha da artacağına ve kısa süre içerisinde ülkemizde bilhassa sivil toplum kuruluşlarının AML/CFT mücadelesi kapsamına alınmasına ve MASAK’ın yükümlüler nezdinde yerinde incelemelerini ciddi oranda sıklaştırmasına tanıklık edebiliriz. Özetle ifade etmek gerekirse: AML/CFT yükümlüleri, dikkat MASAK çıkabilir!
[1] FATF Statement on the Russian Federation (fatf-gafi.org) (Erişim tarihi:08.0.3.2023)
[2]https://www.fatf-gafi.org/en/publications/Fatfgeneral/outcomes-fatf-plenary-february-2023.html (Erişim tarihi:08.0.3.2023)
[3] Ibid.
[4] Jurisdictions under Increased Monitoring – 24 February 2023 (fatf-gafi.org)
[5] Konuyu ele aldığımız yazımız için Bkz.; Kıl, İ. F, Bilgin F. G.: “Sen Benim Kim Olduğumu Biliyor Musun?”: Kamusal Nüfuz Sahibi Kişiler MASAK’ın Radarında! “Sen Benim Kim Olduğumu Biliyor Musun?”: Kamusal Nüfuz Sahibi Kişiler MASAK’ın Radarında! – Rekabet ve Regülasyon (rekabetregulasyon.com)
[6] Ibid.
[7] Ayrıntılı bilgi için Bkz.; Ardıyok Ş., Kıl İ.: Anti-Money Laundering Regulations In Turkey Anti-Money Laundering Regulations In Turkey – Crime – Turkey (mondaq.com)
