Finans ve teknoloji, her geçen gün birbiriyle daha entegre hale geliyor. FinTech ekosistemindeki oyuncular, finansal hizmetleri teknolojiyle buluşturarak geleneksel süreçlere yenilikçi bir soluk getiriyor. Dijital ödeme sistemlerinden elektronik para çözümlerine kadar birçok alanda ortaya çıkan bu yenilikler, bireylerin ve işletmelerin finansal hizmetlere erişimini kolaylaştırdığı gibi aynı zamanda da çeşitlendiriyor.
Ancak, kuşkusuz konu finansal hizmetler olduğunda regülasyonlar da en önemli gündem maddelerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Teknoloji ile finansın entegrasyonunun regülasyon gündemini her zamankinden daha karmaşık hale getirdiği de söylenebilir. Yenilikçi iş modelleri, mevcut düzenlemelerin sınırlarını zorlarken, regülasyonların bu yeni hizmetleri kapsayacak ve hatta zaman zaman önünü açacak şekilde değişim gösterdiği dönemlere tanıklık ediyoruz.
Finans alanındaki yenilikçi iş modelleri hızla yaygınlaşırken, güvenlik ve düzenlemeler konusundaki endişeler de elbette kendisine gündemde yer buluyor. Güçlü bir finansal ekosistem oluşturmanın yolu, sadece yeniliklere açık olmaktan değil, aynı zamanda bu yenilikleri güvenli bir zemine oturtmaktan geçiyor. İşte tam bu noktada, düzenleyici otoriteler devreye giriyor.
Bu kapsamda geçtiğimiz haftalarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (“TCMB”) tarafından yayımlanan “2024 yılı Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Gözetim ve Denetim Sonuçları”, ülkemizdeki düzenleme ve gözetim faaliyetlerine ışık tutuyor[1]. Sizler için bu Rapor’u mercek altına alıyoruz.
Rapor’da Neler Yer Alıyor?
Rapor’da, TCMB’nin ödeme ve elektronik para kuruluşlarının güvenli ve etkin bir şekilde faaliyet göstermesini sağlamak için 2024 yılında denetimlerini yoğunlaştırdığı vurgulanıyor. Yıl boyunca yapılan denetim ve gözetim çalışmalarıyla, bir yandan sektörün altyapısını güçlendirmek bir yandan da tüketici haklarını korumak hedefleniyor.
Bu kapsamda, 8 şirkete faaliyet izni verilirken, 7 kuruluşun faaliyetlerinin genişletmesine ve 5 kuruluşun hisse devrine onay veriliyor. Madalyonun bir diğer yüzüne baktığımızda ise, 1 kuruluşun faaliyet izninin geçici olarak durdurulduğunu; 1 kuruluşun ise faaliyet izninin iptal edildiğini görüyoruz.
2024 yılında Kuruluşlar nezdinde gerçekleştirilen gözetim ve denetim faaliyetleri sonucunda Ödeme Hizmetleri Kanunu’na[2] aykırı davranan 55 kuruluşa toplamda 160,3 milyon TL ceza kesiliyor.
Ayrıca, izinsiz faaliyet şüphesiyle 280’den fazla teknik inceleme yapıldığı ve bun incelemelerin sonucunda da Ödeme Hizmetleri Kanunu kapsamındaki suçlarla ilgili olarak suç duyurusunda bulunulduğu görülüyor.
Rapor’da dikkat çeken bir diğer verinin ise, TCMB’nin kamuoyunu bilgilendirme amacıyla ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracıyla ilgili 1.224 bilgi edinme başvurusuna yanıt vermesi olduğu söylenebilir. Düzenleyici çerçeveyle ilgili farkındalığın artırılması ve sektör aktörlerine rehberlik sağlanması adına daha önce de çalışmalar yapan TCMB’nin[3] bilgi edinme başvuruları konusunda da aktif olması sektör açısından önemli arz ediyor.
TCMB’nin Mesajı Net: Uyum Faaliyetleri Her Zamankinden Daha Önemli…
Rapor incelendiğinde, TCMB’nin 2024 yılında oldukça aktif bir düzenleme ve gözetim faaliyeti yürüttüğü açıkça görülüyor. Yapılan duyuruda, TCMB’nin ödeme ve elektronik para kuruluşlarının ulusal ve uluslararası düzenleme ve standartlara uyumuna yönelik gözetim ve denetimini kararlılıkla sürdüreceği ifade ediliyor.
Bu denetim ve gözetim faaliyetleri, sektörün güvenli, etkin ve şeffaf bir ekosisteme dönüşmesini hedeflerken, uyum faaliyetlerinin yalnızca tamamlanması gereken prosedürler değil, sektörde var olabilmenin temel şartlarından biri olduğunu bir kez daha gösteriyor.
Sektör oyuncularının ticari faaliyetlerini yürütürken regülasyonlara uyumu da göz ardı etmemesinde fayda var!
[1] Bkz. https://tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4acd21fe-28c4-406d-9302-d06cfaf225c3/DUY2025-03.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-4acd21fe-28c4-406d-9302-d06cfaf225c3-ph9rMxl
[2] 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun.
[3] Daha detaylı bilgi için bkz. Barış Yüksel & M. Furkan Kaya “FinTech Ekosistemine Bir Işık: Merkez Bankası’ndan Ödeme Hizmetlerine İlişkin Rehber” https://www.rekabetregulasyon.com/fintech-ekosistemine-bir-isik-merkez-bankasindan-odeme-hizmetlerine-iliskin-rehber/
